İnsanlar görgüyü ne okumakla alır, nede parayla, görgü görerek öğrenilen bir terbiye ve ahlaki durumdur. Ahlaki durumun temelinde de insanların hak ve hukukları önde gelmesi gerekirken buna riayet ve dikkat çok azdır. Bir nevi hak ve hukukun öneminde dini inanç bana göre önde gelir. Bugün sizlerle paylaşacağım örneklemeleri mutlaka okumanızı tavsiye ederim.
Hani bazen eylem ve protesto görür yaşarız, nedenini sorsan Türk milletinin yâda insanlarının hak ve hukukları yanında çıkarlarını korumak için yapıldığını duyarız. Hatta bu direnç ve eylemlerden dolayı insanların yaralanıp öldüklerine şahit oluruz. Bunlar aslında hak ve hukuk değil bir ideolojik kargaşadan başka değil ve gariban çocuklarının ölmesine sebep anarşistliktir. Bana göre bunun kadar önemli olan beraber ve toplu yaşamda inanıyorum ki, %70 birbirimizin hak ve hukukuna riayet etmiyoruz. Birlikte ve toplu yaşamayı öğrenememişiz haksızlığın daniskasını birbirimize yapıyoruz.
Toplumun kullandığı park yerleri ve her insanın yararlandığı toplu yaşam yerlerini ne kadar temiz tutuyoruz? Sürekli yürüyüp geçtiğimiz yeri kendimizin gibi kullanarak orada başkalarınında haklarının olduğunu düşünmeden kişisel kullanmak bir haksızlık ve görgüsüzlük değil mi?
Geçtiğimiz günlerde özel bir hastaneye gittim, hastanenin koridorlarını bırakın tuvaletine yatak yoran at yat. Bu kadar temiz ve bakımlı, ama gelin görün ki, onu kullanan bizim insanımız buraya gelen herkesin kullandığını düşünmeden kendisine aitmiş gibi zerrei miktar koku hissetmediğiniz tuvaletin içinde sigara içip yere atıyor. İçeriden çıkan adama bakıyorsunuz boğazında medeniyet yuralı takılı çırak durasınız gelir. Üstelik klozeti kullanmasını bilemeyip taşın tepesine çıkıp abdest yapıp berbat edip çıkıyor. Görevli dertleniyor, “ elini yıkamadan çıkıp kapı kolunu pislik eden adamlar var” diyor.
Buyurun buradan yakın, o güzelim el değmeden soğuk sıcak akan lavaboya sümkürüp su tutmadan çıkan insanları. Ben bunun için çoğu zaman cebimde selpak taşıyorum umumi kullanılan kapıları selpakla tutmaya çalışıyorum. Bunu yaparkende inanın gören olur diye utanarak tutuyorum. Be kardeşim bu bir kul hakkı değil mi? Bu yerleri sadece sen mi kullanıyorsun.?
Yolda giderken çoğu zaman sokak da balgam görürsünüz, be kardeşim buradan sadece sen mi yararlanıyorsun? Başka insanların geçeceğini bilmiyormusun, hangi devirde yaşıyoruz al bir selpak cebine ne yapacaksan ona yap sonrada çöpe at.
Sokak deyince aklıma geldi, son günlerde yaya geçişlerine öncelik uygulaması başladı. Peki yaya nereden geçecek, belirlenen yaya çizgilerinin olduğu yerden. Ama bizim yayalar benim geçiş hakkın var diye istediği yerden geçiyor, yayayı dinlemeyen sürücüye de gözün kör mü? Deyip sallıyor. Yaya nereden geçeceğini bilmeli, sürücüde yayalara saygılı olmalı. Bunun aksine hareket edenler görgüsüzdürler. Görgü olsa zaten uygulamaya doğru dürüst uyarlar.
Arabanızda giderken önünüzde lüks bir araç gidiyor, sonra bir bakıyorsunuz camından çöp poşeti atılıyor ve arabanızın camına sıçrıyor ya da değiyor. Bakıyorsunuz atanı, parasından dolayı çoğu insanın saygı duyduğu saygısız birisi. Diyorsunuz ki, varlıklı olmak yâda çok tahsil görmek medeni olmak değil ki, yüzüne tüküresiniz geliyor. Balkonda sigara içen modern hanıma bakıyorsunuz aşağıdan geçen insanın üzerine izmarit atıyor, yâda sokağa fırlatıyor. Bu insanlar kül tablası kullanmazlar mı demekten kendinizi alamıyorsunuz.
Sokaklarda aynı şeyleri yapmıyor muyuz elimizdekini sokağa atma yerine bir çöp kovasına atmayı düşünmezler. Yazın parklardaki banklarda otururken bakarsanız herkesin elinde bir kâse çekirdek yâda kuru yemiş çat pat yeyip sokağa atarız. Hele birde rüzgâr estiğini düşünün bu çekirdekler yeşilliklerin arasınada yerleşir çıkarın bakalım nasıl çıkaracaksanız çıkarın. Toplu yaşanan yerler kişisel yaşanan yerler değil, herkesin malı herkes ona göre kullanmalı. Apartmanlarda aynı şekilde, kimse kendisi için istemediğini başkasına reva görmemeli.
Zaman zaman yazıyorum, toplu yaşamayı yâda medeniyetin M sini alamamışız. Toplu yaşamadaki hak ve hukuklar ülkeyi dışa karşı hak ve hukukta koruma kadar önemli. Eğer birbirimizin hak ve hukukunu korumuyorsak birlikte yaşamaktan nefret doğar. Nefretin olduğu yerde de kardeşlik ve dostluk olmaz. Önce medeni olmalıyız, birbirimizin ortak kullanma yerlerini düzgün kullanmalıyız. Bırakın toplu yaşadığımız yerleri evlerimizde bile kişi haklarına dikkat etmeliyiz. İnsanlığın temiz ve huzurlu yaşaması birbirimizin haklarına riayetten geçer. Görgünün okulu yok görgü görerek öğrenilir.
