Ecevit’in milletin kendisine vermediği hükümeti kurma yetkisini yani milletin iradesini ayaklar altına almasına sebep olan Türk siyaset tarihinin en kara lekesi Güneş Motel skandalıyla her birine bakanlık rüşvetiyle partilerinden istifa ettirdiklerinin desteğiyle 42. Türkiye Cumhuriyetini kurdu.
MİLLETİN “ZAM ZULÜM İŞKENCE İŞTE CHP” ŞEKLİNDEKİ SANDIĞA AKSEDEN İRADESİ ECEVİTİ’ HÜSRANA UĞRATTI!
Bu hükümet döneminde akla gelen tüm ihtiyaç maddelerinin bulunamaz hale gelmesi, elektrik ve yakıtta yaşanan maksimum sıkıntı nedeniyle ulaşımın ve üretimin durma seviyesine gelmesinin yanında bulunamayan mallar nedeniyle Türkiye’nin yaşadığı en yüksek enflasyonun yanında devamlı yükselen anarşi nedeniyle vatandaşların kahır ekseri tarafından orta başlıktaki sloganla oluşan duyguların sandığı 14 Eylül 1979’da yapılan ara seçimde aksetti.
14 Ekim 1979'da Konya, Manisa, Edirne, Muğla ve Aydın da yapılan ara seçimlerdeki milletvekillerinin tamamını AP’nin almasıyla Ecevit ve partisinin kurduğu 42 Türkiye Cumhuriyetinin ipi çekildi.
Ecevit hükümetinin istifasıyla Süleyman Demirel’in Başbakanlığında kurulan MHP ve MSP destekli azınlık hükümetinde Demirel tarafından Turgut Özal tam yetkiyle Başbakanlık Müsteşarlığı ve DPT müsteşar vekilliğine getirildi.
Gelin bundan sonrasını meslektaşımız Aysun Bayhan’ın 7 Ocak 2020 gün Para Dünyası’nda yayınlanan yazısından birlikte okuyalım.
24 Ocak 1980 İstikrar Kararları ile Neler Değişti? Türkiye’ye Etkileri, Öncesi ve Sonrası!
24 Ocak kararları, Türkiye’de dışa bağımlı olmanın ilk adımı olarak yorumlanır.
Ayrıca 1980 yılının iki önemli dönüm noktasından birisidir.
Zaten birçok kişiye göre iki nokta birbirine bağlıdır.
Şimdi bu kararların detaylarına göz atalım:
24 Ocak kararları, Türkiye’nin ekonomik hayatı için bir milat sayılmıştır.
Dönemin başbakanı olan Süleyman Demirel tarafından bir reform işi olarak tanımlanmıştır.
Sadece bir para hareketi olarak görülmemesini ifade eden Demirel, ekonomiyi yeniden yönlendirmek için yapılan bir iş olduğunu belirtmiştir.
Bu iş için bir azınlık hükümeti başbakanı olan Süleyman Demirel, Turgut Özal’a tam yetki vermiştir.
Ekonomi yönetiminin başına getirilen Özal, İstikrar Paketi adıyla bu kararları kamuoyuna duyurmuştur.
Paketin ilk amacı; ulusal ekonominin birikim ve kaynaklarının dağılımında, piyasa fiyatının ana belirleyici unsur olmasıydı.
Aynı zamanda dünya piyasaları ile birleşmeyi sağlamak da amaçlandı.
Bu kapsamda ilk adım, mal piyasalarının dışa açılmasıydı.
Tüm bu kararlar çerçevesinde, 12 Eylül 1980 darbesinin daha rahat uygulanabilmesi için zemin oluşturduğu yorumları yapılmaktadır.
Şimdi 24 Ocak kararları ile neler değişti, Türkiye’ye etkileri ne oldu ve sonrasında yaşananlar hakkında detaylara göz atalım:
24 Ocak 1980 İstikrar Kararları Nedir?
24 Ocak kararları, Cumhuriyet tarihinin en radikal ekonomik hamlesi olmuştur.
Türkiye’nin ekonomi tarihi açısından bir milat sayılan 24 Ocak kararları, ülkemizin kapitalistleşme ve liberal ekonomiye geçiş sürecinde kırılma noktasıdır.
Daha önce uygulanan istikrar programlarından farklı olarak, Yeni Klasik yaklaşım doğrultusunda ve IMF gözetiminde hazırlanmıştır.
Ayrıca daha önce Latin Amerika ülkelerinde uygulanan Ortodoks istikrar programlarının bir benzeridir.
O dönemde dünyada yaygın olarak kullanılan IMF politikalarından oluşan istikrar programı ilke olarak; Faizlerin yükseltilmesi, Sıkı para ve maliye politikaları ,Emek ücretlerinin baskı altında tutulması, Kamu mallarına zam yapılması, kamunun piyasadan çekilerek özel sektörün önünün açılması gibi Ortodoks IMF programlarından birisi olarak hazırlanmıştır.
Bu nedenle 24 Ocak kararlarının ana paradigması, IMF ve Dünya Bankası güdümlü olmasıdır.
Daha önceki istikrar paketlerine göre kısa vadeli hedeflerin yanında ekonomi politikalarında değişim ve reform politikalarını kapsamıştır.
Daha önceki programlar ise 1970 ve 1978 – 1979 İstikrar Programları gibi isimlerle anılmıştır.
24 Ocak programından sonra da 5 Nisan 1994 İstikrar Programı uygulanmıştır.
24 Ocak kararlarını diğerlerinden ayıran en temel fark, serbest piyasa ekonomisi koşullarının belirlenmesidir.
Serbest piyasa ekonomisi şartlarının işlemesi için Faiz oranları serbest bırakılmış ,Esnek kur sistemi benimsenmiş ,Türk lirası konvertibl hale getirilmiş, Kamu mallarının kapsamı daraltılmış ,Sermaye piyasalarının ülke ekonomisi içindeki payı artırılmış,
Özelleştirme uygulamaları başlatılmış, Yeni kurumsal yapılanmalara gidilmiştir.
Ekonomik istikrarsızlığı gidermek, üretimin azalmasını önlemek ve karaborsacılığın oluşmasını engellemek için kamu harcamaları sınırlandırılmıştır.
Aynı zamanda ücretler düşürülmüş ve serbest döviz kuru gibi önlemler alınmıştır.” Diye belirtiliyor,
Merhum Özal ve bu konudaki samimi arkadaşlarının ruhu şad mekanı Cennet olsun.
Rabbim yar ve yardımcımız olsun.
(*) Bu günkü yazımda yer verdiğim bilgileri” https://borsanasiloynanir.co/24-ocak-1980-istikrar-kararlari/” sitesinden aldım. Emeği geçenlere teşekkür ederim. Ali Genç
